Dierenactivist Lisette Kreischer leeft in en met de natuur

14 januari 2025
Lisette Kreischer
Dierenactivist Lisette Kreischer maakte als ‘Veggie in pumps’ het veganisme en een ecovriendelijke leefstijl hip en cool. En toen keerde ze het drukke stadsleven de rug toe. Ze werd kruidendeskundige en verhuisde naar het platteland. ‘Ik wil dichter bij de aarde, bomen en dieren staan.'

Tekst: Miriam Notenboom | Foto’s: Lisette Kreischer

Wat genoeg is? Daar denkt Lisette Kreischer (42) de laatste tijd veel over na. Vooral sinds ze in 2022 van Amsterdam naar het Drentse platteland is verhuisd, ver weg van winkels en vermaak. Aan spullen hechtte ze toch al niet zoveel belang. ‘Hooguit aan een paar dingen die mooi zijn gemaakt of een bijzonder verhaal hebben. Cadeaus krijg ik liever niet’, vertelt ze een paar dagen later vanuit haar nieuwe woning, een voormalige boerderij met een rieten dak.

Toch schrok ze ervan hoeveel spullen er in de verhuisdozen gingen. ‘Die staan hier nu nog onuitgepakt. We leven in de keuken.’ Ontspullen, dat komt later. Eerst moet het huis worden verduurzaamd. Maar wat ze nu al weet: de pumps die ooit haar handelsmerk waren, die houdt ze. ‘Ik draag ze niet meer, maar ik gooi ze ook niet weg.’ 

‘Pumps uit, laarzen aan.’

Jong en hip 

Die pumps hebben dan ook een verhaal. Hoge hakken, rode lippen en vintage jurken: zo leerde Nederland Lisette rond 2006 kennen. Samen met een team van gelijkgestemde jonge vrouwen brak ze een lans voor een ecofabulous plantaardig leven. Jong, hip en optimistisch. Ze verkocht vegan cupcakes en schreef meerdere plantaardige kookboeken. Samen met journaliste Merel van der Lande publiceerde ze de ecologische stijlgids Veggie in Pumps. Het was een mooi plaatje, maar met een serieuze boodschap: ‘We verkochten geen eten, we verkochten een verhaal. 

De tijdgeest moest veranderen, met meer aandacht voor dier en milieu. Dat probeerden we met zachte hand te bereiken, op een manier die mensen herkenden.’ The Dutch Weedburger die ze samen met dierenactivist Mark Kulsdom ontwikkelde, was een mooi voorbeeld: ‘Een hamburger, hét symbool van het kapitalisme, maar dan plantaardig met zeewier.’ 

Dierenactivist Lisette Kreischer Dierenactivist Lisette Kreischer (© Lisette Kreischer)

Aangeboren 

Het zat er al vroeg in, die ‘drive om de wereld te redden’, vertelt ze. ‘Het is niet iets wat ik van huis uit heb meegekregen. Eerder andersom: mijn moeder werd door mij op haar vijftigste vegetariër. Creativiteit kreeg ik wel mee. “We hebben geen geld, wel boutjes en moertjes”, zegt mijn vader altijd. Ik mocht boven alles volledig mijzelf zijn. Toen ik een kind bleek met een groot hart voor dieren en de natuur, stimuleerden mijn ouders mij om dat te exploreren. Als ik in de keuken aan de slag ging met vegaburgers, kreeg ik daar alle ruimte voor.’ 

De hang naar de natuur is haar aangeboren, denkt ze. Ze groeide op in een dorpje onder de rook van Rotterdam. ‘We gingen op zondag naar het Kralingse bos met de hond om kastanjes en eikels te rapen. Dat was mijn natuurervaring.’ Dat veranderde toen ze op haar dertiende verhuisde naar een huisje onder aan een dijk in Heerjansdam, destijds een dorp in Zuid-Holland, inmiddels deel van de gemeente Zwijndrecht. Daar trof ze niet alleen natuur aan, er werd ook gejaagd. ‘Dat vond ik verschrikkelijk, dus ging ik daar staan met een bordje: “Stop de moord!” Dat vonden die jagers uiteraard niet leuk. Tegelijkertijd was ik voor hen ook een klein meisje met een paardenstaartje, en daarbij import, dus een beetje raar. Ik was niet echt bedreigend voor ze. Gaandeweg raakte ik in gesprek met de dorpsbewoners en die waren het vaak wel met me eens. Ik ontdekte dat ik een stem had die ik kon gebruiken.’ 

Veggie in pumps van Lisette Kreischer Veggie in pumps van Lisette Kreischer
The Plant Pharmacy van Lisette Kreischer The Plant Pharmacy van Lisette Kreischer
 
 

Duwen, beuken en trekken 

Gaandeweg bande ze niet alleen vlees en vis, maar alle dierlijke producten uit haar leven. Rond haar twintigste ging Lisette naar Amsterdam om aan Styling Academie Artemis te studeren. Daar viel alles op zijn plek. ‘Het was een tijd van bruisende creativiteit. Ik dacht: nu mag ik gaan als gekke vegan. Ik had een hunch, een ingeving, dat het veganisme een opening zou zijn naar een betere wereld, met meer respect voor dier en milieu, en dat ik die deur letterlijk moest intrappen. Ik weet inmiddels dat ik bij de dingen die me echt bewegen niet hoef na te denken. Er is dan geen remming, ik ga actievoeren. Misschien is dat een druppel op een gloeiende plaat. Maar ik ben liever de druppel dan die plaat.’ 

De Veggies in Pumps waren de eerste veganisten die een plantaardige leefstijl brachten als iets feestelijks, iets waarvoor je niet hoefde af te zien, iets wat je mocht etaleren. Ze maakten het cool. Maar achter de schermen was het jarenlang ‘duwen, beuken en trekken’ om het veganisme ook letterlijk op de kaart te zetten, blikt ze terug. ‘Ik stapte gewoon de Coffee Company binnen en zette een pak sojamelk op de toonbank. Elke keer weer, net zolang totdat ze het ook zelf aanboden als alternatief voor de koemelk in hun koffie.’ The Dutch Weed Burgers trokken veel publiciteit, maar ze verkopen was andere koek. ‘Wij waren creatievelingen. We konden het er aan de buitenkant mooi uit laten zien, maar de burger kwam pas in de winkel te liggen toen een zakelijke partij het overnam.’ 

Dierportret door Lisette Kreischer Dierportret door Lisette Kreischer (© Lisette Kreischer)

Het roer om 

Rond 2017 begon het harde werk echt vruchten af te werpen. Plantaardig eten werd een trend bij een nieuwe generatie en de voedselindustrie en horeca speelden daar gretig op in. Tegelijkertijd raakte bij Lisette Kreischer de rek eruit. ‘Steeds vaker stond ik op van die grote festivals zoals Mystery Land met mijn cupcakes of The Weed Burger en kreeg dan plotseling een enorme honger naar de aarde, naar planten.’ Niet om te eten, nee: om ermee te leven. ‘Ik wilde letterlijk dichter bij de aarde, bomen en dieren staan.’

Het roer moest om. In 2014 was ze al begonnen aan een studie kruidengeneeskunde. In 2022 verkocht ze haar huis in Amsterdam-Noord en verhuisde ze met haar vriend naar een dorpje in Zuid-Drenthe, midden in de natuur, vlakbij Nationaal Park Dwingelderveld. Ze grinnikt: ‘En nu zit ik hier al bijna twee jaar in deze houthakkersblouse. Pumps uit, laarzen aan.’ Was de oude Lisette een soort personage? Ze schudt haar hoofd. ‘Meer een deel van mijn persoonlijkheid. Ik hou van de plattelandsromantiek van Jane Austen, maar ook van de glamour van Sex and the City.

Mijn presentatie was ook een vorm waarmee ik toegang kreeg tot mensen. Maar als je onderdeel bent van zo’n transitiebeweging, moet je ook kunnen meegroeien. De sociale media kwamen op. Jonge meiden als Lisa Stel van Lisa goes vegan vonden daarop een podium om het veganisme uit te dragen. Ik dacht: wat geruststellend dat die kids ermee aan de slag gaan. Ik had die snelle hippe taal gewoon niet meer in me.’ In haar huidige leven in de luwte verdient ze haar inkomen met planten- en kruidenwandelingen, freelance fotografieopdrachten en de verkoop van kruidentincturen. ‘Ik ben niet in de wieg gelegd om bedrijven op te zetten, daar ben ik nu wel achter’, zegt ze. Boeken schrijft ze nog steeds, zoals The Plant Pharmacy (2018) en Dog. Eat. Plant. (2020).

Helende natuur 

Het verouderde huis verduurzamen heeft de komende jaren prioriteit. In het bijbehorende voormalige stookhuisje komt Lisettes ‘plantenatelier’, voor de bereiding van kruidentincturen. Op het omringende land kweekt ze medicinale kruiden. ‘Ik heb na 23 jaar plantaardig eten zelf ervaren hoe helend de kracht van de natuur is. Misschien heb ik geluk met mijn genen. En als ik mijn been breek of iets anders acuut ernstigs krijg, ga ik echt wel naar de huisarts.

'Ik ben ook een nuchtere Hollander. Maar met kruiden en planten kun je heel veel aan je gezondheid doen. Ik heb er zelf mijn gewrichtsklachten, menstruatieproblemen en hoofdpijn mee kunnen oplossen. Het kost alleen tijd en aandacht, en je moet goed weten wat je doet.’ De kruiden- annex moestuin is het enige stukje land dat ze cultiveert en waar een hek omheen staat om de hongerige reeën buiten de deur te houden. Elders op het land staat een bordje met de tekst ‘Dit is een ARK’. Dat staat voor: Acts of Restorative Kindness, een begrip van de Ierse landschapsarchitect en natuuractivist Mary Reynolds die ervoor pleit om tuinen radicaal ongemoeid te laten, zodat ze hun eigen ecosysteem kunnen ontwikkelen. Als mens mag je ze hooguit bijstaan met ‘liefdevolle herstellende daden’. 

Ratten en muizen

 ‘Ik wil de natuur niet bedwelmen en bedwingen, ik wil er deel van uitmaken’, legt Lisette uit. ‘Het wordt een stuk land dat zich gedraagt zoals het zich wil gedragen.’ Dat principe geldt ook voor het ‘ongedierte’: de ratten, de muizen, insecten en andere wilde dieren die zich in en om het huis ophouden, aan spullen knagen en hun uitwerpselen achterlaten. Het is wel een testcase voor een veganist. ‘Door de natuur om mij heen te observeren en erin te leven, is het veganisme meer in mij verankerd als een waardenprincipe. Het confronteert me met hoe complex het is om een mens te zijn. Het roept allemaal vragen op, zoals: hoeveel ruimte mag en kan ik innemen?’ 

Ze geeft een voorbeeld: ‘Als ik mijn hond een muis zie vangen, zit daar zoveel onschuld in. Een vriendin vroeg: waarom ben jij dan zelf niet onschuldig als je een dier doodt? Dat is een terechte vraag. Als ik claim dat ik onderdeel ben van de natuur, geldt dat misschien ook wel voor mij.’ Wat daarop haar antwoord is? ‘Dat als het om het doden van dieren gaat, het pleit gewonnen wordt door mijn behoefte om het lijden op aarde te verminderen. Zo’n dier wil niet dood. Daar kan ik me niet van afsluiten. Of het nu het varken is dat ik van dichtbij ken, of de ratten en de muisjes die hier rondlopen: ik kan mijzelf daar niet boven plaatsen. Dat heb ik nooit gekund. We zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Live and let live. Dus als ik het zie, bevrijd ik die muis uit de bek van mijn hond.’ 

‘Ik kan mijzelf niet boven de ratten plaatsen die hier rondlopen.’

Bescheidenheid 

In de meeste andere situaties, benadrukt ze, is de les die ze van haar natuurlijke omgeving leert, juist dat je als mens niet te snel moet denken dat je het beter weet. ‘Er staan hier een aantal eikenbomen. Die verloren vorig jaar massaal hun eikels, echt honderden. Ik dacht: dat wordt een heel bos. Dus vroeg ik me af of ik ze weg moest halen. Maar nee, dat hoeft helemaal niet. Er zullen hooguit een paar van die eikels uitgroeien tot bomen. De rest ontkiemt niet onder het gebladerte van de boom.

Zo’n proces heeft zijn eigen intelligentie, ik hoef me daar helemaal niet mee te bemoeien. En dat geldt voor vrijwel alle processen in de natuur. Het maakt dat ik me onderdanig voel aan iedere plant, iedere boom, zelfs aan een stronk broccoli.’ ‘Uiteindelijk’, zegt Lisette, ‘is het ecosysteem een kwestie van relatie en co-creatie. We wisselen zuurstof uit met de planten en bomen, hun wortels zorgen voor een gezond bodem bodemleven, hout levert ons vuur en schaduw. Als je je dat realiseert, verbruik je vanzelf minder dan gemiddeld. Ik zal altijd zo min mogelijk kachelhout kopen zodat er minder bossen worden gekapt. En ik hoef niet altijd alles te oogsten uit de moestuin, maar laat ook andere dieren van de opbrengst eten.’ 

Activist

‘Mijn leven voelt zo vol, rijk en genoeg’, stelt ze vast. ‘De natuur, plantaardig eten, kruiden en planten als medicijn, meer heb ik niet meer nodig. En dieren, want zonder harige, kwijlende wezens om mij heen kan ik niet leven.’ Op een zorgboerderij in Strijen biedt Lisette dieren die van de slacht zijn gered en daar worden opgevangen ondersteuning met kruiden. ‘De dieren zijn gefokt om vlees te leveren, het is niet de bedoeling dat ze langer dan vijf jaar leven. Daardoor zijn ze in een heel slechte conditie.’

Met grote, intieme portretfoto’s geeft ze het handjevol varkens, kippen en ganzen dat aan een gruwelijk lot is ontsnapt ook een gezicht, een persoonlijkheid. De activist is niet helemaal verdwenen: ‘Die dieren staan symbool voor al hun soortgenoten die geen leven hebben gekregen. Het is een subtiele manier van actievoeren, een verfijning van mijn eerdere werk.’ Misschien treedt ze ooit ook weer strijdbaar op de voorgrond. ‘Dat kan ik me nu niet voorstellen, maar je weet het nooit. Activisme is voor mij: een verhaal activeren waarin je gelooft. En dit verhaal van leven met de natuur is zich nog aan het ontvouwen.’

 

Altijd op de hoogte blijven?