De winter is een periode van rust voor de natuur. En dus ook voor je tuin. Toch gebeurt er ondertussen ook van alles onder de grond (en net daarboven), meestal voor ons niet zichtbaar. Daarom komt ieder jaar weer de vraag op: moet je je tuin ‘winterklaar’ maken, of juist niet? En zo ja, hoe doe je dat? Deze 7 handige tips helpen jou én de planten en dieren in je tuin de komende winter door.
1: bladeren laten liggen
Het beste is om je tuin zo ‘natuurlijk’ mogelijk de winter in te laten gaan. Laat gevallen bladeren bijvoorbeeld op een paar hopen in de tuin liggen. Je kunt natuurlijk wel de tegels vegen, zodat je niet uitglijdt over de bladeren. Maar haal de bladeren niet weg. Ze vormen een schuilplek voor kleine dieren en zijn een goede voedingsbron voor de bodem en alle planten. De natuur is van zichzelf een circulair systeem, dus ook de gevallen (dode) bladeren hebben een goede functie.
2: Niet (teveel) opruimen
Dode planten, takken en ander ‘afval’ in je tuin, wat doe je daarmee? Waarschijnlijk wil je dit opruimen, zodat je tuin er in de winter tenminste nog een beetje fatsoenlijk uitziet. Toch is het voor de natuur beter om dit niet te doen. Misschien kun je een middenweg vinden. Laat ‘dode’ bloemen bijvoorbeeld zitten, ze beschermen de plant tegen vorst. Dode planten en takken kun je weghalen, en bijvoorbeeld kleinmaken en in een hoekje van de tuin leggen. Daar vormen ze een prima schuilplek voor insecten en andere kleine dieren.
3: Snoeien en maaien in de herfst
Sommige planten en bomen kun je in de herfst snoeien, de zogenaamde ‘najaarssnoei’. Doe dit wel minimaal. Je snoeit alleen verdwaalde, zieke en beschadigde takken. Als je teveel snoeit, beschadig je de planten alleen maar op het moment dat ze extra kwetsbaar zijn. Gras kun je aan het einde van de zomer nog een laatste keer maaien. Maar maai het niet te kort, want je wil dat het gras in de winter wat langer is. Zo zijn dieren maar ook de bodem veel beter beschermd in de winter.
4: Nestkast, insectenhotel en egelhuis
Maak nestkasten leeg van oud nestmateriaal en andere rommel. Doe dit het liefst met handschoenen en een hulpmiddel zoals een (tuin)borstel. Spoel nestkasten af met heet water en hang ze daarna schoon weer op. Ook het egelhuis kun je schoonmaken van resten van vorig jaar. Vul het huisje met wat (droog) materiaal zoals bladeren of stro, en zet eventueel speciaal egelvoer neer in een bakje. Vul dit in de herfst af en toe bij als je egels in je tuin hebt. En wist je dat insectenhotels ook regelmatig goed schoongemaakt moeten worden? Anders zullen insecten er geen gebruik meer van maken. De herfst is een prima moment om dit te doen!
Kunnen kleine dieren jouw tuin bereiken, zoals egels en kikkers? Vaak zijn tuinen hermetisch afgesloten met hekken, schuttingen of muren. Hierdoor kunnen insecten wel naar binnen vliegen of kruipen, maar iets grotere dieren niet. Open voor hen de deuren door je schutting te vervangen door struiken. Je kunt ook een ‘deurtje’ in je schutting maken (wel even met de buren afstemmen). Dit wordt ook wel een ‘egelsnelweg’ genoemd.
6: Voeding voor vogels
Vogels voeren kun je het hele jaar doen maar vooral in de maanden dat het erg koud kan zijn, kunnen ze wel wat extra gebruiken. Bij koud weer is het goed om voer met vet te geven. Geen boter of vloeibare olie, want dat is slecht voor ze, maar bijvoorbeeld pinda’s, zonnebloempitten of vetbollen. Of bijvoorbeeld kokosolie als je zelf vetbollen maakt. Vermijd bollen in plastic netjes die je op veel plaatsen kunt kopen. Vogels kunnen erin verstrikt raken en ze zorgen voor zwerfafval. Ook water is belangrijk. Vooral vogels die zaad eten moeten geregeld een slokje nemen, anders drogen ze teveel uit. Zet daarom een schaaltje water neer, ook in de winter. Vogels gebruiken dit ook graag als bad, ook in de winter!
7: Tuinmeubels in de winter
In de wintermaanden, als de temperaturen flink kunnen dalen, vraagt de tuin om winter-onderhoud. Vorstgevoelige planten vragen om extra zorg, maar ook je tuinmeubels gaan langer mee als je ze goed beschermt en onderhoudt. Heb je een bescheiden tuintafel met een paar stoeltjes, dan kun je overwegen om daar in je huis een hoekje mee te maken, of berg ze op in je schuur als je die hebt. Zo zijn je tuinmeubels optimaal beschermd en kunnen ze niet verweren door winterse weersomstandigheden. Lees in dit artikel meer over hoe je je tuinmeubels kunt verzorgen en schoonmaken.
Sanne Simons is webredacteur voor Genoeg Magazine. Ze schrijft over onderwerpen als duurzame lifestyle, reizen, tuinieren, DIY, koken en ook verschillende interviews en reportages. Ze maakt ook graag dingen zelf en is als 'bermbrigadier' regelmatig bezig om de aarde wat schoner te maken.
