Veel mensen vinden verouderende dierlijke levensmiddelen verdacht. En langdurig invriezen niet per definitie veilig. Dus lijken oude diepvriesgarnalen eng, maar dat valt mee.
Een pak diepvriesgarnalen, tien maanden over datum: wat nu?
Een lezeres stuurde me een foto van een ongeopend pak diepvriesgarnalen met een tien maanden overschreden Tenminste Houdbaar-Tot-datum (THT). Waren die nog veilig te eten? Het kortste antwoord is: ‘Ja, mits ze al die tijd bevroren bleven, maar ze smaken misschien minder lekker.’ Waarom is dat zo?
Garnalen staan terecht bekend als bederfelijk (Genoeg 122). Van nature bevinden zich er micro-organismen op, maar bij vangst in nog veilige aantallen, die visser en verpakker onder controle houden. Het zouden er echter makkelijk meer kunnen worden, ware het niet dat micro-organismen niet groeien onder het vriespunt. Dus als de garnalen niet ontdooid zijn geweest, zijn ze microbiologisch nog hetzelfde als toen de verpakker ze invroor. Eenmaal bevroren zijn zowel micro-organismen als garnalen niet erg onder de indruk van de THT op een verpakking.
Wat zegt de THT eigenlijk?
En terecht, want die aanduiding houdt een kwaliteitsgarantie in en geen risicowaarschuwing (Genoeg 110). Nu kunnen dierlijke vetten bij langdurig invriezen langzaam uiteenvallen en dan een minder lekkere smaak geven. Dat heet ransheid (Genoeg 104). Voor je gezondheid is dat ongevaarlijk. Erg logisch is dat hier alleen niet, want garnalen bevatten nauwelijks vet (gemiddeld 0,9 gram per 100 gram).
Belangrijker is of de garnalen tussentijds ontdooid zijn geweest. Niet voor niets vermeldt de verpakking meestal ‘bij ontdooien binnen twee dagen opmaken’. Bij kamertemperatuur vermeerderen de micro-organismen op de garnalen zich héél snel. Vries je de garnalen daarna opnieuw in, dan blijven die aanwezig.
Invriezen
Bij te langzaam opnieuw invriezen, kan het water in de cellen van de garnalen bovendien onregelmatige ijskristallen vormen. Als je vriezer niet meer zo hard vriest (tussen -5 en 0 °C), kunnen celwanden daardoor stuk gaan, wat bij ontdooien slappe en natte garnalen oplevert. Dat is minder lekker, maar niet gevaarlijk.
Samenvattend: oude, bevroren gebleven garnalen kun je ontdooien, bereiden, en het best allemaal opeten. Nu ken je vast mensen die bij overschreden houdbaarheidsdata steevast roepen: ‘Waarom zou ik dat risico nemen?’ Hier zijn vijf antwoorden die je voor dit geval paraat kunt houden:
-
Omdat dat risico miniem is.
-
Omdat het zonde van je geld is.
-
Omdat de garnalen een verrassing zijn (waarom raken ze anders tien maanden over de datum?)
-
Omdat houdbaarheid kunnen inschatten een nuttige vaardigheid is.
En persoonlijk denk ik: -
Omdat de garnalen anders voor niets geleden hebben.
Dit was eerder te lezen in het Genoeg zomernummer van 2024. Vragen over houdbaarheid, voedselbederf en datums zijn welkom via overdedatum@genoeg.nl. Op verzoek geef ik een presentatie over houdbaarheid en bederf bij jou in de buurt.
