Persoon bij een gevulde koelkast
Eet jij regelmatig voeding uit blik? Het is super handig: je kunt het lang bewaren en de smaak is prima. Maar welke schadelijke stoffen zitten er in het blik en komen die niet in het voedsel terecht? En waarom roesten conservenblikken dan niet aan de binnenkant? In dit artikel uit Genoeg lees je alles over eten uit blik.
THT-datum
Vrijwel alle in conservenblikken verpakt voedsel (groenten, soep, vis, enzovoort) wordt vooraf gesteriliseerd. Er staat daarom altijd een Tenminste Houdbaar Tot-datum op vermeld. Die geeft aan dat er geen risicovol bederf is zolang het blik gesloten blijft. Zowel nieuwe zuurstof als bacteriën kunnen er dan immers niet bij, en dus kun je na die datum altijd veilig proeven – als het blik maar heel is gebleven.
Coating in blikken
Ingeblikte levensmiddelen bevatten veel zuren. Blik wordt gemaakt van aluminium (voor dranken) of staal, wat kan oplossen in sterke zuren waardoor metaal in het ingeblikte voedsel terechtkomt. Dat is niet gezond en smaakt niet lekker. Om die reden wordt in de meeste blikken een coating aangebracht. In sommige blikken vruchten met een hoog zuurgehalte (ananas, peren, perziken) is die van tin – wat vlokkig oogt.
Tin reageert sneller met zuurstof dan met de vruchten, die daardoor anders snel donker zouden verkleuren en minder lekker zouden gaan smaken. De meeste blikcoatings worden van epoxyhars gemaakt. Dat is elastisch waardoor het in geval van een deukje alsnog metaalblootstelling voorkomt.
BPA-risico's
Epoxy beschermt ook goed tegen roesten, maar kan bisfenol A (BPA) afgeven. Dit is een chemische stof die de hormoonhuishouding en het immuunsysteem kan verstoren, en in verband wordt gebracht met verhoogde kanker- en diabetesrisico’s.
Deze risico’s zijn al tientallen jaren bekend, waardoor verschillende BPA-vrije coatings zijn ontwikkeld. Maar deze zijn voor inblikkers duurder, en voor sommige zure levensmiddelen (tomaten, olijven, augurken) nog niet altijd geschikt. BPA mag in Nederland gewoon worden toegepast, en op blikverpakkingen hoeft niets vermeld te worden over wel of geen coating en wel of geen BPA. Strengere Europese wetgeving moet het BPA-risico gaan terugdringen, maar die wetgeving ontwikkelt zich traag. Alleen Frankrijk heeft het gebruik ervan nu verboden.
Blik koel bewaren
Als consument BPA helemaal vermijden is moeilijk. Eet je veel blikvoedsel, bewaar het dan liever koel (kelder) en niet vele jaren na de houdbaarheidsdatum. Overweeg sowieso om meer vers voedsel, diepvriesproducten of glasconserven op je boodschappenlijstje te zetten.
Glas en wecken
De allerzuurste levensmiddelen, zoals augurken, piccalilly en uitjes, worden niet voor niets van oudsher in glas verkocht: dat reageert namelijk nergens mee en is daardoor heel voedselveilig. Nadelen zijn er ook: glasconserven zijn zwaarder, kunnen breken en zijn niet lichtdicht (UV-straling in zonlicht zorgt voor kwaliteitsachteruitgang).
Wecken – ook glasconservering – kent natuurlijk weer zijn eigen risico’s (zie Genoeg 123). Ben je een echte prepper, dan is gevriesdroogd voedsel ook te overwegen als voorraad: het is licht én oeverloos houdbaar, want kurkdroog.
Vragen over houdbaarheid, voedselbederf en datums zijn welkom via overdedatum@genoeg.nl. Op verzoek geeft de auteur een presentatie over houdbaarheid en bederf bij jou in de buurt.
