Bestrijdingsmiddelen op je eten
Je hebt vast al gehoord dat er in de reguliere landbouw veel verschillende ‘bestrijdingsmiddelen’ worden gebruikt. Ze beschermen de gewassen tegen allerlei ziektes en parasieten. Maar wat slecht is voor de parasieten, is ook slecht voor de natuur - en voor ons! Dus wat wordt er eigenlijk allemaal op ons eten gespoten en waarom? En hoe schadelijk zijn die bestrijdingsmiddelen en pesticiden? De NOS legt dit in een recente explainer-video precies uit. We zetten het op een rijtje en geven tips hoe je zoveel mogelijk gifvrij kunt eten!
Alleen maar biologisch?
Onderzoeken naar de gezondheidsrisico’s van bestrijdingsmiddelen stapelen zich de laatste jaren op. Deze middelen verspreiden zich verder dan werd gedacht, met alle gevolgen van dien.
In de ideale wereld zouden we alles biologisch verbouwen. Maar met de enorme voedselproductie die tegenwoordig nodig is, zou dat veel praktische problemen met zich meebrengen. De reden dat groenten en fruit betaalbaar zijn, is onder andere door het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Relatief veel producten zouden verloren gaan als alles biologisch geteeld zou worden. Voor een regulier akkerbouwbedrijf gaat dat om veel geld per jaar. En dat vertaalt zich uiteindelijk ook door in hogere voedselprijzen voor de consument.
Deze handige video van de NOS legt het precies uit:
Intensieve landbouw en pesticiden
Hoe zit dat precies met de landbouw in Nederland? De meest voorkomende landbouwmethode is gangbare landbouw, ook wel “intensieve landbouw” genoemd. Deze methode is gericht op efficiëntie: hoge productie tegen lage kosten.
Landbouwmethoden met minder schadelijke gevolgen, te herkennen aan producten met een keurmerk, zijn: geïntegreerde landbouw, biologische landbouw, biologisch-dynamische landbouw en kringlooplandbouw. Het uitgangspunt van geïntegreerde landbouw is bijvoorbeeld dat de landbouw in balans moet zijn met de draagkracht van de aarde. Het combineert productie van voedsel met landschap- en natuurbeheer.
Pesticiden oftewel bestrijdingsmiddelen worden bij de landbouw gebruikt om schade, plantziektes en parasieten op de gewassen te voorkomen. Het bespuiten van gewassen kan op verschillende manieren: groen, microbiologisch of chemisch. Oftewel: middelen met een natuurlijke oorsprong, bacteriën en virussen, of met gif. De genoemde landbouwmethoden met minder schadelijke gevolgen, maken zo min mogelijk gebruik van (chemische) bestrijdingsmiddelen. En er worden alternatieve manieren gebruikt om ziektes te voorkomen, zoals het wisselen van gewassen.
Strengere controle op pesticiden
De enorme toename van de landbouw halverwege de vorige eeuw, ging gepaard met het gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen. Deels veranderde dit door de bestrijdingsmiddelenwet uit 1962. Verschillende instanties zoals de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) controleren de risico's van pesticiden voor mens, dier en milieu.
Er zijn grote vermoedens dat pesticiden verband houden met meerdere ernstige gezondheidsproblemen zoals Parkinson, COPD, en bepaalde vormen van kanker. In sommige gevallen is dit verband ook erkend, zoals recent in Frankrijk. Toch blijft het moeilijk om definitief aan te tonen dat deze ziektes direct door pesticiden worden veroorzaakt, en niet door andere invloeden.
Zo min mogelijk gif?
Tot er bij de landbouw helemaal geen giftige bestrijdingsmiddelen meer worden gebruikt, moeten we het dus doen met behoorlijk wat resten hiervan op onze voeding. Wil je liever zo min mogelijk gif binnenkrijgen? Dat snappen we! Daarom een paar tips om dit zoveel mogelijk te vermijden:
- Koop biologisch: als je biologisch eet, zitten er minder of geen chemische bestrijdingsmiddelen op je voeding.
- Keurmerk: koop voeding met een keurmerk voor biologische of biologisch-dynamische landbouw. Check de Keurmerkenwijzer van Milieu Centraal.
- Koop lokaal en seizoensgebonden: ook dan is er minder kans op intensief bespoten producten.
- Was grondig: spoel groenten en fruit goed af en schrob ze stevig voordat je ze bereidt of eet. Je kunt groenten en fruit ook laten weken in een mengsel van water en bakingsoda, om nog beter de restjes bestrijdingsmiddelen te verwijderen.
- Schillen: De schillen van groenten en fruit bevatten vaak veel vitaminen. Toch is het ook een plek waar veel resten bestrijdingsmiddelen achterblijven. Met welke groenten en fruit moet je oppassen? Je leest het in dit overzicht.
- Meest/minst bespoten producten: ken je deze lijst waarop je kunt zien welke gewassen het meest en minst bespoten zijn? Handig om aan je koelkastdeur te hangen!
Bronnen: NOS, Milieu Centraal, Voedingscentrum
