Supermarkten gaan boeren die melk, groenten en fruit duurzaam produceren meer betalen vanaf 2025. Deze afspraken zijn gemaakt tussen een aantal grote supermarktketens en het keurmerk On the way to PlanetProof. Dit keurmerk strijdt al sinds 2017 voor een eerlijkere compensatie voor duurzame telers. Het gaat in totaal om zo'n 3.000 boeren die volgens de eisen van het keurmerk produceren.
Betalingsregeling
Producten die op duurzame wijze worden geteeld volgens de eisen van het PlanetProof keurmerk ontvangen vanaf nu dus een betere compensatie. Dit houdt in dat de onkosten die boeren maken om duurzaam te zijn, bijvoorbeeld door het gebruiken van mechanische onkruidbestrijding in plaats van chemische, worden vergoed. Voorheen waren deze kosten voor de boer voor eigen rekening, waardoor de kosten vaak hoger opliepen en het minder aantrekkelijk was om duurzame oplossingen te gebruiken. Volgens Stefanie de Kool, van Stichting Milieukeur, beheerder van het keurmerk PlanetProof worden de compensaties die de boeren moeten krijgen voor hun duurzame oplossingen onafhankelijk vastgesteld en worden deze op transparante wijze aan de boer betaald.
Tip: meer lezen over boeren die het anders aanpakken? Lees dan dit interview met boerin Mieke.
Lange weg
Het keurmerk bestaat al sinds 2017 maar het is dus nu pas gelukt om deze eerlijke betalingsregeling van de grond te krijgen. Volgens De Kool komt dit vanwege de mededingingswetgeving. Dit maakte het eerder lastiger om bepaalde prijsafspraken te maken tussen de boeren en de supermarkten, maar omdat deze wet door de Europese Unie onlangs werd aangepast en daarmee versoepeld, werden deze afspraken ineens wel mogelijk.
Hoewel bijna alle grote supermarkten meedoen met de afspraken en het keurmerk, ontbreekt de grootste supermarkt van Nederland. Albert Heijn heeft zijn eigen keurmerk en doet daarom niet meer met On the way to PlanetProof. Volgens Frits Kremer, voorzitter van Kennisnetwerk FoodNet, is dat een flink gemis. In gesprek met NPO Radio 1 vertelt hij dat het keurmerk en de prijsafspraken een mooie vooruitgang zijn, maar dat het ontbreken van Albert Heijn nog een flinke kanttekening is. Hij hoopt dat beide keurmerken samen kunnen integreren waardoor er één duidelijk keurmerk komt, zodat het makkelijker en duidelijker wordt voor de consument.
Kosten voor de consument
De prijsafspraken betekenen dat de supermarkten in veel gevallen meer gaan betalen voor hun duurzame producten, betekent dit voor de consument dan ook hogere prijzen? Volgens De Kool is er door de supermarkten niet duidelijk gecommuniceerd hoe zij deze prijsstijgingen gaan oppakken, maar ook al zouden de supermarkten deze doorberekenen aan de consument, dan zou de prijsstijging niet hoger zijn dan 2 of 3 procent. Als zo'n prijsstijging er komt, is het nog de vraag of de consument bereid is om dit te betalen in ruil voor duurzaam geteelde producten en een eerlijke vergoeding voor de boer.
Verandering
Het keurmerk zet met deze stap hopelijk een mooie verandering in gang. Er was voorheen nauwelijks een verdienmodel voor boeren die duurzaam willen telen. De prijsafspraken laten zien dat duurzaamheid ook winstgevend kan zijn en hopelijk worden hiermee meer boeren gestimuleerd om de stap naar duurzaamheid te maken.
Bronnen: Radio 1, Een Vandaag.
Foto: Nederlands boerenbedrijf in Breskens. Foto: Tom De Decker via Pexels.