
1: Greenpeace wint zaak tegen Staat
De zaak van Greenpeace tegen de Nederlandse Staat over de stikstofaanpak is een heel recent voorbeeld van een succesvolle klimaatzaak. De rechter oordeelde dat de overheid niet snel genoeg handelt om de stikstofuitstoot te verminderen. Greenpeace en andere organisaties hadden de zaak aangespannen om de overheid te dwingen tot actie, en met succes: het kabinet moet nu versneld maatregelen nemen om de natuur te beschermen tegen de schadelijke effecten van stikstof.
2: Bescherming tegen klimaatverandering is mensenrecht
In een baanbrekende uitspraak in april 2022 erkende het Europese Hof voor de Rechten van de Mens dat bescherming tegen klimaatverandering een mensenrecht is. Deze zaak, aangespannen door zo’n 2000 Zwitserse burgers, stelt dat overheden verplicht zijn om hun burgers te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Dit vonnis vormt een precedent en geeft burgers een krachtig juridisch instrument om klimaatschendingen aan te pakken.
3: Omwonenden tegen Schiphol
Ook dichter bij huis werden belangrijke overwinningen geboekt, zoals de uitspraak over geluidsoverlast rondom Schiphol in september 2022. De rechtbank stelde dat de Nederlandse overheid de omwonenden van de luchthaven onvoldoende beschermde tegen de schadelijke effecten van geluidsoverlast. De uitspraak verplichtte de overheid om haar beleid aan te passen en de rechten van bewoners beter te waarborgen.
4: Urgenda
Een van de meest invloedrijke klimaatzaken was de Urgenda-zaak, waarbij in 2019 de Hoge Raad oordeelde dat de Nederlandse Staat verplicht is de CO2-uitstoot met minstens 25% te verminderen in 2020 ten opzichte van 1990. Deze uitspraak was wereldwijd uniek en vormde een belangrijk keerpunt: het was de eerste keer dat een overheid werd gedwongen tot klimaatmaatregelen op basis van mensenrechten.
5: Milieudefensie tegen Shell
Tot slot is er de historische zaak van Milieudefensie tegen Shell, waarin de rechtbank in Den Haag in 2021 oordeelde dat Shell zijn CO2-uitstoot met 45% moet verminderen in 2030. Deze uitspraak markeerde een mijlpaal, omdat een multinational werd verplicht om zijn emissies in lijn te brengen met het Klimaatakkoord van Parijs. Dit vonnis laat zien dat ook grote bedrijven verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor hun impact op het klimaat.